Onze provinciale VVD appgroep ontploft. Veel VVD-ers in Drenthe zijn boos door de uitlatingen van (ook VVD!) minister Van der Wal over de stikstofaanpak. De minister stelt namens het kabinet dat het bar slecht gesteld is met de natuur en het milieu in Nederland en dat we de natuur 20 jaar lang hebben verwaarloosd. Dat dit komt door de boeren en dat we dit kunnen fixen door hun stikstofuitstoot drastisch te laten verminderen. Deze stellingnames stuiten ons stuk voor stuk erg tegen de borst. Ze kloppen niet en beschadigen opnieuw onze boeren. De uitspraken zijn zeer ongelukkig en onze verontwaardiging is groot.
Dat we iets moeten doen aan het stikstofprobleem staat buiten kijf. Dat is nodig om onze provincie verder te kunnen ontwikkelen en leefbaar te houden. Een heel lastige kwestie, waar we ons bij de VVD buitengewoon veel mee bezig houden.
Waarom is stikstof eigenlijk een probleem?
In Nederland hebben we jaren geleden enthousiast natuurgebieden aangewezen, zogenaamde Natura 2000 gebieden, waarin we veelal kwetsbare, arme natuur willen behouden of zelfs laten aangroeien. In Drenthe hebben we maar liefst 12 van die gebieden. Sommige plantensoorten die we hier willen laten groeien kunnen slecht tegen stikstof. En dan ontstaan dus problemen, want er belandt stikstof in de natuurgebieden: van boeren in de omgeving, van industrie en verkeer, soms van heinde en ver (denk aan het Ruhrgebied) maar ook bijvoorbeeld door poepende ganzen die overvliegen. We meten dit niet, maar maken berekeningen en schattingen van wat er gebeurt en hoe dat komt. Zo kan het zijn dat het Bargerveen net over de grens met Duitsland, waar ze anders rekenen, een goede kwaliteit heeft en in Nederland niet. En op basis van die berekeningen en schattingen worden nu vergaande plannen gemaakt om stikstof te verminderen, maatregelen die voor een groot deel neerslaan bij de boeren en dus bij onze mensen op het platteland. Waarbij we nog steeds niet weten of bijvoorbeeld het opkopen van boeren echt helpt om de doelen van die ‘arme’ natuurgronden te verwezenlijken. Zouden we bovendien kiezen voor een andere soort natuur dan hadden we ook deze problemen niet. Maar dat mag niet van Brussel omdat de destijds bepaalde doelen hard zijn afgesproken. De rechter heeft in 2019 bovendien bepaald dat we meer ons best moeten doen om deze doelen te behalen en voorlopig mag er dus bijna niks meer wat stikstof veroorzaakt: vergunningen voor het bouwen van huizen, nieuwe bedrijven of uitbreidingen en wegen, maar ook voor sport- en cultuurevenementen mogen vaak niet worden verleend. Dit blijft zo totdat er een forse daling in de stikstofuitstoot is gerealiseerd.
Dilemma
Voor de VVD op alle niveaus, dus hier in de provincie Drenthe maar ook in de tweede kamer, zitten we hier mee in onze maag. Dat begint bij de basis: waarom hebben we die natuurdoelen zo gesteld, ook op plekken waar ze totaal onhaalbaar zijn, kunnen we daar niet vanaf? Hier is de afgelopen jaren flink op ingezet door de VVD, maar helaas is dit niet gelukt, en er is voorlopig ook geen zicht op. Dat betekent dat we nu toch iets moeten met die stikstofvermindering, ook in Drenthe, anders blijft de boel ‘op slot’ zitten.
Als VVD vinden we natuur belangrijk. Niet voor niks wordt er in Drenthe in de periode 2015-2027 maar liefst 750 miljoen euro van het Rijk geïnvesteerd, en daar leggen ook de waterschappen en de EU nog geld bij. Maar ook vinden we het belangrijk dat we geen onhaalbare natuurdoelen blijven nastreven en alles daaraan ondergeschikt maken. We houden namelijk ook van onze leefgemeenschappen en bewoners op het platteland. En we vinden ook dat er ruimte moet zijn voor ontwikkeling: voor ondernemers, voor verkeer, voor natuurbeleving en recreatie. De laatste tijd zijn daar overigens belangrijke doelen bijgekomen: niet meer afhankelijk zijn van Russisch en Gronings gas, investeren in koopkracht van de midden- en lage inkomens, defensie en voedselzekerheid. Over prioriteiten gesproken…
Nederland moet van het slot
Helaas is er nu geen andere weg dan toch in te zetten op stikstofvermindering om Nederland ‘van het slot’ te halen. Daarom werken we hier als VVD, opnieuw met alle politieke geledingen, aan mee. De minister vraagt van de provincies om gebiedsgerichte plannen. Ook in Drenthe worden deze voorbereid. Hierin wordt gekeken waar we slim en verstandig zaken aan elkaar kunnen koppelen en hoe we de doelen kunnen behalen. Het vrijwillig verplaatsen of uitkopen van boeren is een onderdeel van deze aanpak. Waarbij het niet zo hoeft te zijn dat de grond ook verkocht wordt. Mede op aangeven van de VVD-ers uit Drenthe wordt het in het landelijk beleid mogelijk dat de boer bij uitkoop zijn grond behoudt, met een andere benutting. Ook hebben de provincies Drenthe, Groningen en Friesland een kant en klaar plan bij het kabinet ingediend om via innovatie de stikstofuitstoot met 20% terug te brengen. Dus we denken constructief mee.
Maak metingen leidend
Maar alsjeblieft, laten we handelen op basis van zoveel mogelijk daadwerkelijke metingen. Zodat onze inspanningen en de forse budgetten die worden ingezet ook daadwerkelijk leiden tot het behalen van die doelen. Vanuit de Drentse Statenfractie hameren we hier al tijden op; mijn collega Johan Moes signaleerde reeds diverse fouten en niet onderbouwde aannames in de tot dusver gehanteerde rekenmodellen. Ook de VVD Tweedekamerfractie vraagt hier aanhoudend om. In haar brief kondigt de minister nu aan dat er een Ecologische Autoriteit wordt ingesteld, die zich richt op (wetenschappelijk) onderzoek en het daadwerkelijk meten van oorzaken en effecten. Dit biedt ons een sprankje hoop.
Momenteel vindt het niet deugdelijk onderbouwde maar zeer alarmistische geluid van lobby-organisaties en van enkele politieke partijen veel weerklank, ook bij de beleidsmakers. Zelfs de minister lijkt zich hier door te laten meeslepen bij haar uitlatingen, wellicht ook door gebrek aan voldoende onafhankelijke informatie? Het zou mooi zijn als die autoriteit ook kan onderzoeken of de natuurdoelen wel haalbaar zijn. Dat maakt dan de weg vrij naar een realistisch natuurbeleid. Met plek voor onze leefgemeenschappen op het platteland, voor boeren die meegaan met hun tijd en investeren in belangrijke duurzame technologische ontwikkelingen, denk bijvoorbeeld aan precisielandbouw en milieuvriendelijke stallen. Maar ook met wetgeving die kringlooplandbouw ondersteunt zoals het gebruik van ‘eigen’ mest: ook al zo’n VVD punt waaraan in Europa hard wordt gewerkt.
Toekomst
Hopelijk kunnen we zo samen optrekken met alle betrokkenen in de provincie en ons baseren op feiten. Waarbij we alle sectoren betrekken: verkeer, bouw, industrie en landbouw. En kunnen we op termijn ook realistische natuurdoelen afspreken. Waarbij we ver wegblijven van het ‘boeren bashen’ dat nu zo in zwang lijkt. Voorlopig is er nog heel veel werk aan de winkel. Vanuit onze provinciale en gemeentelijke fracties blijven we onze VVD collega’s in Den Haag voeden met kennis en ervaring uit de praktijk. Samen, ieder vanuit de eigen rol, trekken we op in onze strijd voor een rechtvaardig en verstandig landbouw- en natuurbeleid.
Namens de VVD fractie in Provinciale Staten van Drenthe,
de 12 VVD gemeenteraadsfracties in Drenthe
en het bestuur van VVD Regio Drenthe,
Willemien Meeuwissen, fractievoorzitter VVD Provinciale Staten Drenthe
3 april 2022